Sigorta bilincinin artmasıyla, sigortanın her çeşidi hayatımızda her geçen gün daha çok yer almaktadır. Trafik, ev, işyeri, sağlık sigortası ve daha pek çok branşıyla poliçe düzenlenirken dikkat etmemiz gereken konuları artık daha iyi biliyoruz. Poliçe yaptırırken gerek sigortacının gerekse sigortayı yaptıranın borç ve yükümlülükleri vardır. Bilinçli bir tüketici olarak, bunları bilmek ileride karşılaşabileceğimiz bazı sorunları önlemek ve çözmek açısından önemlidir. Bu yazımız sigorta ettirenin borç ve yükümlülükleri hakkındadır. Bu yükümlülükler Türk Ticaret Kanunu’nda yer almaktadır.
Sigortacının borç ve yükümlülüklerini başka bir yazımızda inceledik.
Sigorta ettiren nedir?
Sigorta sözleşmesini yapan, prim ödeyen taraftır.
Sigorta ettirenin borç ve yükümlülükleri nelerdir?
1-) Prim ödeme yükümlülüğü:
Sigorta primleri ödenmezse ne olur?
Primleri zamanında ödemek sigorta ettirenin yükümlülüğüdür. Bu yükümlülük yerine getirilmezse hasar karşılanmayabilir hatta poliçe iptal olabilir.
2-) Beyan yükümlülüğü:
Sigorta yapılırken yanlış ya da eksik bilgi verilirse ne olur?
Sigorta ettiren gerek sözleşme yapılırken gerekse sözleşme devam ederken, sigortacıya bildiği ve bilmesi gereken tüm önemli noktaları bildirmekle yükümlüdür.
Önemlilik ölçütü nedir?
Sigortacıya bildirilmeyen, eksik ya da yanlış bildirilen konunun, sözleşmenin yapılmamasını ya da değişik şartlarda yapılmasını gerektirecek nitelikte olmasıdır. Burada ispat yükümlülüğü sigortacıya aittir.
Sigorta ettirenin bu yükümlülüğü ihlal etmesinin bazı sonuçları vardır ve bunlar ihlalin öğrenilme anına göre değişir.
- Sözleşme yapılması sırasında beyanda ihlal varsa;
Risk gerçekleşmeden önce, sigortacı 15 gün içerisinde poliçeyi iptal edebilir ya da prim farkı isteyebilir.
Risk gerçekleştiğinde ise ihmal ve risk bağlantı varsa, ihmalin derecesine göre hasar ödemesinden düşülür. Sigorta ettirenin kastı varsa da sigortacı hasarı hiç ödemeyebilir.
İhmal ve risk arasında bağ yoksa, sigortacı bu riski bilseydi zaten farklı şartlarda sözleşmeyi düzenleyeceği için, ilave prim isteyebilir.
- Sözleşme devam ederken ;
Sözleşme devam ederken, riski artıran bir durum meydana gelmişse ve bu durum sigorta ettirenin bilgisi dahilinde ise, derhal sigortacıya bildirmekle yükümlüdür. Bilgisi ve davranışı dışında meydana gelmişse, öğrendiği andan itibaren 10 gün içinde bildirmekle yükümlüdür. Bu aşamada yapılan ihmallerde ise sigortacının iptal süresi 30 gün olarak değişir, diğer koşullar aynıdır.
Her iki aşamada da riskin ağırlaştıran unsurların beyanının istenmesindeki amaç; ödenen primle , sigortacının üstlendiği risk arasında denge sağlanmasıdır.
- Risk gerçekleştiğinde;
Risk gerçekleştiğinde de sigorta ettiren durumu gecikmeksizin sigortalıya bildirmekle yükümlüdür. Riskin bildirilmemesi ya da geç bildirilmesi durumunda, ödenecek tazminat ya da bedelde artışa neden olunmuşsa, kusurun ağırlığına göre, tazminatta ya da bedelde indirim yapılır.
Bu aşamada amaç: sigortacının gerekli önlemleri alarak, riskin gerçekleşmesinden doğan zararları kontrol altına alabilmesidir.
3-) Bilgi verme ve araştırma yapılmasına izin verme yükümlülüğü:
Sigorta şirketi bilgi ve belge isteyebilir mi?
Sigorta şirketi hangi bilgilere, belgelere ulaşabilir?
Sigorta ettiren; riskin gerçekleşmesinden sonra sözleşmeme göre sigortacının istediği, risk ve tazminat kapsamının belirlenmesinde gerekli her türlü bilgi ve belgeyi sigortacıya makul bir süre içerisinde sağlamak zorundadır. Ayrıca gerekli hallerde, riskin gerçekleştiği ve diğer ilgili yerlerde sigortacının inceleme yapmasına izin vermekle ve kendisinden beklenen gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Yine bu yükümlülüğün ihlalinde, kusurun ağırlığına göre ödenecek hasar tutarından indirim yapılabilir.
4-) Zararı önleme, azaltma ve sigortacının rücu haklarını koruma yükümlülüğü:
Hasar gerçekleştikten sonra neler yapılmalıdır?
Sigorta ettiren risk gerçekleştiğinde ya da gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda zararın önlenmesi, azaltılması, artmasına engel olunması ya da sigortacının üçüncü kişilere rücu hakkının korunması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Sigorta ettirenin borç ve yükümlülükleri
Sözleşmede öngörülerin yükümlülüklerin ihlali durumunda;
Sigorta şirketi hangi durumlarda sözleşmeyi iptal edemez?
- Sigortacıya karşı yerinde getirilmesi gereken bu yükümlülüklerin ihlalinde, diğer kanunlarda aksine bir düzenleme yoksa ve sigorta ettirenin bir kusuru yoksa sigortacı sözleşmeyi feshedemez.
- İhlal kurusa dayansa da sigortacı kanunda öngörülen sürede fesih hakkını kullanmamışsa sigortacı sözleşmeyi feshedemez.
- İhlal riskin gerçekleşmesine ve sigortacının yerine getirmesi gerekli edinim kapsamına etki etmediği sürece sözleşmeyi feshedemez.
Sigorta ettirenin borç ve yükümlülükleri
Tüm bu maddeler Türk Ticaret kanunda yer almaktadır. Sigorta şirketleri aldıkları kararları, kanunlara uygun almak zorundadırlar. Bizim için önemsiz göründe de risk gerçekleştiğinde büyük bedeller ödememek için, poliçe yapılmasan önce bu yükümlükleri bilmekte fayda vardır. Sigortalar hakkında detaylı bilgi ve fiyat almak için bize ulaşabilirsiniz.